İşgal – Direniş & Ayrılık – Özlem Hüseyin Râci Efendi’nin “Eski Zağra” ve Ghada Karmi’nin “Filistin” Hakkındaki Anılarına Karşılaştırmalı Bir Bakış

Bu çalışmada, Hüseyin Râci Efendi tarafından kaleme alınan “Zağra Müftüsünün Hatıraları (Tarihçe-i Vak'a-i Zağra)” adlı eser ile Ghada Karmi tarafından kaleme alınan “Fatma'yı Ararken” adlı eser, karşılaştırmalı edebiyat bilimi verileri, tarihsel ve sosyolojik inceleme yöntemleri çerçevesinde ele alınmış ve çeşitli kaynaklar ışığında detaylı bir şekilde değerlendirilmiştir. “Zağra Müftüsünün Hatıraları (Tarihçe-i Vak'a-i Zağra)” adlı kitapta, Rus ve Bulgarların ittifak halinde saldırıya geçtikleri ve istila ettikleri Balkan coğrafyası kentlerinden biri olan ve yüzyıllarca Türk topluluklara ev sahipliği yapan Eski Zağra'da yaşanan kaos ve karmaşa, yerel halkın çektiği eza ve cefa Eski Zağralı yazar Hüseyin Râci Efendi'nin gözünden okurlara yansıtılmıştır. “Fatma'yı Ararken”de ise yoğun Yahudi göçü sonrasında Filistin'de meydana gelen sıkıntılar, Filistinlilerin yaşadıkları sorunlar Filistinli yazar Ghada Karmi'nin bakışıyla okuyuculara aktarılmıştır. Söz konusu eserlerden, yurtları düşmanlar tarafından işgal edilen insanların direniş gösterdikleri, ancak düşmanın askerî açıdan kendilerinden daha güçlü ve donanımlı olması nedeniyle, gösterdikleri direnişten istenen sonucu alamadıkları anlaşılmıştır. Bu yüzden onların yaşamsal kaygılar taşımaya başladıkları, yerlerini ve yurtlarını terk ederek başka topraklara göç ettikleri görülmüştür. Vatanlarından ayrı kalma ve hayatlarını gurbette geçirme durumunun ise onlarda yeni bir çevreye uyum ve adaptasyon, sıla hasreti, dost ve yakınlara özlem gibi başka başka meselelere yol açtığı saptanmıştır.